Paul Verhaeghe - De gevolgen van het neoliberalisme

Paul Verhaeghe is klinisch psycholoog en psychoanalyticus. Hij geeft zijn visie over het neoliberalisme in een toespraak bij vooruit te Gent. 

Politieke en religieuze vooral in Vlaanderen

Een van de zinnen van Verhaeghe zijn: 'Politieke is voor Geert Hoste. Over het religieuze kunnen we best zwijgen en iedereen is kunstenaar.' Hiermee ben ik zeker akkoord. Vooral op het religieuze vlak vind ik dit wel juist. 

Maar eerst 'het politieke voor  Geert Hoste' weet ik niet goed wat ik daar moet van denken. Inderdaad onze politiek is soms voor mee te lachen, als hij dat bedoelt. Onze politiek is niet altijd wat het hoort te zijn. Er zijn vaak grote meningsverschillen waardoor er het soms wel eens kan komen tot een debat. 

'Over het religieuze kunnen we best zwijgen'. Dit is inderdaad helemaal juist. We zijn een multiculturele samenleving maar er zijn wel heel wat mensen die het daar niet goed kunnen mee vinden. Dus daarom dat Verhaeghe zegt dat we er best over zwijgen. Is dat goed? Nee, helemaal niet we zouden er beter over praten dan leer je nog dingen van andere. Nu willen we het andere niet horen en doen we allemaal ons eigen ding. 

Als laatste 'iedereen is kunstenaar' dit kan zowel positief al negatief opgevat worden. Het negatieve dat niemand bijzonder is en dat je gewoon maar bij wijze van spreken een streep op een blad kan zetten en het is kunst. Het positieve is dat iedereen kunst kan maken en dat er wel ergens in je iets is dat je kunstenaar maakt. Ik denk dat Paul Verhaeghe wil verwijzen naar het negatieve. Dat cultuur minder belangrijk wordt volgens hem. Ik denk niet dat zo is want er zijn veel museums vandaag de dag. De kunst is wel nog belangrijk bij ons en dat is wel goed.

Neoliberalisme niet enkel economie

Het neoliberalisme is niet enkel economie maar ook in zorgsector en onderwijs. Dit is correct volgens mij. Want de economie is hier ook wel belangrijk. In de zorgsector is het vaak duur om een behandeling te krijgen. In het onderwijs wordt er vaak geleerd hoe je met geld moet omgaan, wat wel goed is volgens mij. Ik denk dat het belangrijk is dat kinderen al van kleins af weten wat geld juist betekent en doet.

Mensen egoïstisch en corrupt

Hierbij gebruikt Verhaeghe ook de slogan: survival of the fittest. Dit betekent dat de persoon of dier die het meest aangepast is het langst zal overleven. Dit is wel waar want als je niet mee evolueert met de maatschappij zal je ook niet aanvaard worden. Het is belangrijk dat je mee gaat met je tijd. Op verschillende vlakken zoals ook de digitale wereld.

Mensen zijn egoïstisch, wat helemaal juist is. Vaak denken ze eerst aan zichzelf en daarna pas aan een andere. Soms kan dat wel goed zijn dat je zelfvertrouwen hebt. Maar je mag niet overdrijven. In onze maatschappij wordt er wel wat overdreven het is bijna altijd eerst ik, ik, ik,... Wat volgens mij niet goed, denk ook wel eens aan de andere.

Economisch vlak een mislukking

Hij spreekt eerst heel de lezing over economie dit, economie dat. Maar eigenlijk is onze economie ook niet alles. Er zijn veel problemen, zoals dat alles veel duurder wordt. Daardoor kunnen mensen niet altijd alles kopen wat echt nodig is. Daarom een grote mislukking, wat heel juist verwoord wordt.

Neoliberalisme ramp op maatschappelijk vlak

Op 30 jaar tijd inkomensverschillen zo groot. Er is bijna geen middenklasse meer, vaak zijn er heel rijke mensen en heel arme mensen. Maar van de middenklasse is bijna geen sprake meer. Dit is niet goed want er zijn heel wat arme mensen die geen kansen hebben om financieel beter te worden doordat alle rijken het van hen afnemen. De economie zorgt ervoor dat onze maatschappij grote verschillen ontwikkelt, wat niet goed is.  

Neoliberalisme gevaarlijk op psychologisch vlak

De economie of het neoliberalisme zorgt ervoor dat het slechte in ons naar boven komt. Mensen willen meer en meer geld. Ze willen tonen aan andere wat ze hebben door grote huizen te kopen, de nieuwste GSM te hebben, met de duurste auto's rond te rijden, .... En is dit nodig? Nee, helemaal niet. Maar je wordt psychologisch meegesleept door de andere. Het is de druk van de maatschappij die ervoor zorgt dat je je minder voelt. Het neoliberalisme bepaald je 'nieuwe' identiteit. De frustraties van de mensen worden dan ook vaak uitgewerkt op de zwaksten. Dit is niet correct want de zwaksten doen vaak niet verkeerd. Door al de druk zijn er ook veel meer mensen met angsten zoals faalangst op school. Binnen onze maatschappij maken we elkaar kapot. 

We voeden onze kinderen neoliberaal op

Zoals hierboven al beschreven, in het onderwijs wordt de economie al duidelijk uitgelegd. Vanaf dat ze in het leerjaar zitten leren ze omgaan met geld. Ze leren dat niet alles in het leven gratis is. Want dat denken ze vaak. Maar ouders geven soms wel raad mee over geld. Zoals besteed geld niet aan domme dingen zoals zomaar snoep kopen, later wordt het dan sagaretten. Niet alleen raad voor geld maar ook raad voor de toekomst. Zoals je moet goed studeren anders zal je niet veel geld verdienen en op straat belanden. Dit is jammer soms ook wel de harde realiteit.  

De lezing van Paul Verhaeghe heeft me wel aan het denken gezet over onze economie. We zijn er inderdaad veel te veel mee bezig. Geld hier, geld daar, onze maatschappij draait bijna voortdurend rond geld.